توافق هسته‌ای؛ بیم و امید مسیحیان ایرانی/ ساموئل بختیاری

از نخستین روزهای حیات جمهوری اسلامی، مسیحیان ایرانی به ویژه‌ی مسیحیان تبشیری (نوکیشان مسیحی) آماج حملات نیروهای امنیتی بودند.
 گرچه در سال‌های اخیر برخوردها با دو اقلیت ارمنی و آشوری کشور انگشت شمار بوده است
(( اما نوکیشان مسیحی به شدت سرکوب شده‌اند))
مقامات مذهبی و امنیتی جمهوری اسلامی، با نگاهی فوق امنیتی به موضوع نوکیشان مسیحی می‌نگرند. به اعتقاد مقامات عدم برخورد با موضوع نوکیشان مسیحی باعث تشویق سایرین برای پیوستن به آیین مسیحیت خواهد شد.


اوج برخورد نیروهای امنیتی ایران با کلیسای فارسی زبان، به ویژه کلیسای جماعت ربانی، به سال‌های ابتدایی دهه‌ی ٧٠ باز می‌گردد که در آن زمان چند تن از کشیش‌های بلندپایه‌ی آن کشته شدند. حسین سودمند که از اسلام به مسیحیت گرویده و به مقام کشیشی رسیده بود، رسماً از سوی دستگاه قضایی، مرتد شناخته شده و اعدام شد. هم‌چنین سه کشیش دیگر که میکائیلیان، مهدی دیباج و هایک هوسپیان مهر نام داشتند به شکل فجیعی به قتل رسیدند. 

گفتگوهای هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی از مقاطعی بود که بار دیگر امید به بهبود وضعیت حقوق بشر و وضعیت اقلیت‌های دینی در ایران را زنده کرد. در بحبوحه‌ی گفتگوهای هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی، باور عموم بر این بود که پس از رسیدن به توافق نهایی با قدرت‌های جهانی علاوه بر بهبود وضعیت اقتصادی، وضعیت حقوق بشر نیز اندکی بهبود یابد. برخی از فعالان حقوق بشر کوشا در زمینه‌ی اقلیت‌های دینی بر این باور بودند که دستکم در حین مذاکرات فشارها بر اقلیت‌های دینی، به ویژه مسیحیان، کاهش خواهد یافت. اما با هجوم نیروهای امنیتی به کلیساهای خانگی و دستگیری بسیاری از نوکیشان مسیحی در روزهای آغازین سال ٢٠١۵ میلادی و کریسمس این باور خیلی زود رنگ باخت. در حالی که گفتگوها به صورت جسته و گریخته میان ایران و قدرت‌های جهانی بر سر پرونده‌ی اتمی ایران جریان داشت، نیروهای امنیتی در تهران و برخی از شهرستان‌ها ده‌ها تن از نوکیشان مسیحی را بازداشت کردند تا امید به بهبود وضعیت مسیحیان فارسی زبان به سرعت رنگ ببازد. سکوت مجامع جهانی و دول غربی و چشم فرو بستن آن‌ها از این موج دستگیری‌ها هم، پیام روشنی داشت: مذاکرات صرفاً در مورد موضوع اتمی است و بس.

تاکید چندباره‌ی مقامات غربی، به ویژه رئیس جمهور ایالات متحده‌ی امریکا، مبنی بر انجام مذاکرات پیرامون موضوع هسته‌ای، نگرانی‌های بسیاری را در میان جامعه‌ی مسیحیان فارسی زبان برانگیخت. برای نمونه مرکز امریکایی حقوق و عدالت (ACLJ) می‌گوید نغمه عابدینی از کنگره‌ی امریکا می‌خواهد همسرش را فراموش نکند. خانم عابدینی با لحنی نومیدانه از تک تک نمایندگان کنگره‌ی امریکا می‌خواهد که نیم نگاهی نیز به وضعیت همسرش و سایر زندانیان مسیحی در ایران داشته باشند.  به اعتقاد نغمه عابدینی، شاید کلید آزادی سعید در دستان کنگره باشد.

هم‌چنین در جریان حمله‌ی گارد زندان به زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در بند ٣۵٠، کشیش فرشید فتحی،

از دیگر زندانیان شناخته شده‌ی مسیحی،

از جمله کسانی بود که در همین بازه‌ی زمانی دستگاه قضایی پرونده‌ی دیگری مبنی بر تخلف در زندان به اتهام نگهداری مشروبات الکلی در زمان زندانی بودن او در بند ٣۵٠ زندان اوین را بر علیه وی باز کرد و بابت آن به تحمل یک سال زندان دیگر محکوم شد. در کنار این نام‌های شناخته شده، به عنوان نمونه‌ی دیگری از ایرانیان مسیحی که در این مدت بازداشت شده یا در زندان با آزار و اذیت مضاعف روبه‌رو بودند، می‌توان به ابراهیم فیروزی، اشاره کرد. این نوکیش مسیحی که در بند ۱۰ زندان رجایی شهر کرج همراه با مجرمین غیرسیاسی و بعضاً خطرناک نگهداری می‌شوند، در طی ماه‌های اخیر، دو بار در اعتراض به شرایط بد خود در زندان، دست به اعتصاب غذا زده است.

به گفته‌ی برخی از نوکیشان مسیحی در ایران، در حین مذاکرات امید بسیار زیادی برای بهبود اوضاع وجود داشت که این امید رفته رفته به یاس مبدل گشت. در بسیاری از شهرستان‌ها به علت عدم خبررسانی رساتر، موج دستگیری‌ها بیش‌تر بود. هر از چندگاهی اخباری مبنی بر هجوم نیروهای امنیتی به کلیساهای خانگی و دستگیری نوکیشان مسیحی در شهرهای اهواز، کرج، شیراز و اصفهان منتشر می‌شد و انتشار این اخبار نشان از عزم جدی سیستم امنیتی برای مقابله با گسترش مسیحیت در ایران بود. در همین حال حجت الاسلام علی یونسی وزیر اسبق اطلاعات و مشاور کنونی رئیس جمهور در امور اقلیت‌های دینی و قومی هشدار داد که جمهوری اسلامی به هیچ مذهب یا فرقه‌ی دینی اجازه‌ی تبلیغ و تبشیر نمی‌دهد. به باور بسیاری این هشدار تند بیش‌تر متوجه مسیحیان ایرانی بود.

ر تاریخ ۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۳ و همزمان با ارائه‌ی گزارش وضعیت حقوق‌بشر ایران در ژنو، احمد شهید، وضعیت حقوق‌ بشر در ایران را بدتر از سال‌های قبل اعلام کرد. در بخشی از این گزارش به وضعیت وخیم اقلیت‌های دینی در ایران اشاره شده بود. وزارت امور خارجه‌ی امریکا نیز با انتشار گزارش بین المللی آزادی ادیان بار دیگر هم‌چون بسیاری دیگر از نهادهای جهانی حقوق بشر نسبت به کنترل شدید و آزار و اذیت پیروان ادیان مختلف در ایران به ویژه کلیسای فارسی زبان به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داد. گرچه مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی، فعالیت پیروان مسیحیت، یهودیت و زرتشت آزاد است، اما بر اساس قانون مجازات اسلامی هر شهروند مسلمانی که به دینی دیگر در آید، مجازاتش اعدام است.

رفتار نیروهای امنیتی پس از دستیابی به توافق هسته ای نیز بیانگر ادامه‌ی همان روند قبلی است. در مرداد ماه ۱۳۹۴ ماموران امنیتی لباس شخصی با هجوم به یک کلیسای خانگی در کرج، جمعی از نوکیشان مسیحی را که به جهت مراسم عبادت و پرستش دور هم گرد آمده بودند، بازداشت کردند.

در مورد دیگری، یکی از سایت‌های امنیتی با ادبیاتی تهدیدآمیز خبر از شناسایی چند فعال مسیحی در داخل کشور می دهد “این افراد که حیطه‌ی فعالیت‌هایشان در شهرهای رشت، تهران و کرج بوده با همدستی رژیم اشغالگر صهیونیستی و ارسال کتاب‌های تحریف شده تحت عنوان انجیل، قصد تخریب و القای فرهنگ مبتذل مسیحیت صهیونیستی بر ذهن جوانان مومن ایران اسلامی را در سر داشتند که با هوشیاری سربازان گمنام امام زمان شناسایی شده‌اند”، این قسم ادبیات ذهن هرکس را برای سخت ترین کیفر آماده می‌سازد.

در حال حاضر تعداد زیادی  مسیحی ایرانی تنها به دلیل اعتقاد به خداوند حقیقی در زندان (یا در انتظار برگزاری دادگاهشان) به سر می‌برند و این نگرانی وجود دارد که با حل و فصل موضوع اتمی، سرکوب مسیحیان با شدت بیشتری از سوی دستگاه امنیتی ادامه یابد.

در چندین ماه از سال ٢٠١۵ بر اساس گزارش سازمان درهای باز (Open Doors) نام جمهوری اسلامی ایران در کنار عربستان سعودی، سودان، ترکمنستان و ازبکستان در میان ٩ کشور اصلی جفاکننده به مسیحیان جای گرفت. عملکرد نیروهای امنیتی هم تقویت کننده‌ی این گمان است که با حل موضوع هسته‌ای و کمتر شدن فشار خارجی، سیستم امنیتی با توان بیش‌تری به سرکوب دگراندیشان خواهد پرداخت.

دادگاه‌های انقلاب بدون هیچ رافتی نوکیشان مسیحی را محاکمه می‌کنند. از ابتدای سال گذشته تاکنون بیش از ١٨ نوکیش مسیحی به زندان محکوم شده‌اند. بیش‌تر این افراد بر اساس ماده‌ی ۵٠٠ قانون مجازات اسلامی به زندان محکوم شده‌اند؛ تبلیغ بر علیه نظام حاکم و همکاری با گروه‌های اپوزیسیون، عموم اتهاماتی ست که این افراد را در مجموع به ٢۴ سال زندان محکوم کرده است.

با وجود فشارها و سختی‌هایی که گریبان جامعه‌ی مسیحی ایران را گرفته است، بنا به گزارش خبرگزاری مسیحی صدای شهدای مسیحی، رشد کلیسا در ایران بیش از هر نقطه جهان است، تخمین زده می شود از جمعیت ٧٨ میلیونی ایران میان ٢٠٠ هزار تا ۵٠٠ هزار نفر نوکیش مسیحی باشند. با این‌که این رقم نسبت به جمعیت ایران ناچیز است، اما نکته‌ی مهم در اینجاست که این افراد در خلال کمتر از ١۵ سال به مسیحیت گرویده‌اند. سیاست مشت آهنین نیروهای امنیتی نیز کارساز رشد زیاد مسیحیان فارسی زبان در ایران نبوده است. برخلاف سیستم امنیتی، بسیاری از مردم مسلمان ایران دوستدار مسیحیان هستند، بسیاری از ایرانیان غیرمسیحی با احترام از عیسی مسیح و کتاب مقدس یاد می‌کنند.

شاید پذیرفتن این امر برای غیرایمانداران سخت باشد که کلیسا همواره در جفا رشد کرده است. اما تاریخ مسیحیت گواه این مدعاست.